Hastaneler için “yapay zekalı” sistem

Türk ilim insanları, hastalara lüzumsuz test yapılmasını önleyecek, test sonuçlarını hızla değerlendirerek anormal sonuçları kısa sürede doktora ulaştıracak, tedavi sırasında hastada görülebilecek yan etkileri klinik belirtilerden evvel ayrım edecek suni zekalı sistem geliştirdi.

Dokuz Eylül Üniversitesinde (DEÜ) Tıbbi Biyokimya ve Bilgisayar Mühendisliği bölümlerinde görevli ilim insanlarının doktora öğrencilerinin katkılarıyla yaptığı çalışma, hastanın teşhis ve tedavisinde başarıyı artırmayı, doktorların iş yükünü hafifletmeyi amaçlıyor.

Yazılımın tıbbi danışmanı DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Şişman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çalışmalara suni zekalı laboratuvar bilgi ve nitelik idare sistemi yaparak başladıklarını belirtti.

Laboratuvar test sonuçlarının hastanın tanı ve tedavisinde fazla mühim kanıtlar olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Şişman, bu kadar mühim bir parametrelerin doğru ve güvenli şekilde işlenmesi gerektiğini söyledi.

Uygun testi sistem öneriyor

Prof. Dr. Şişman, suni zeka sistemi hakkında şu bilgileri verdi:

"Klasik laboratuvar bilgi idare sistemlerinden farkı, suni zekayı ön plana çıkarması. Sistemdeki test kataloğu, doktorların kısa sürede doğru testleri seçmesini, daha evvel yapılan testlerin tekrarlanmamasını sağlıyor. Sık tercih edilen testlere erişim daha kolay. Hastanın tanılarına göre hangi testlerin müsait olduğunu düşünerek doktorun önüne çıkarıyor. Test sonuçları da sistem tarafından hızlıca onaylanıyor, böylece doktorun bilhassa anormal sonuçları kısa sürede görme ve müdahale etme imkanı oluyor."

Yazılımın bazı hastanelerde test amaçlı kullanılmaya başlandığını aktaran Prof. Dr. Şişman, "ABD'de yapılan çalışmalarda hekimlerin istediği testlerin yüzde 70'inin lüzumsuz olduğu ortaya konulmuş. Sebeplerinden birisi de müsait bir veri sisteminin olmayışı. Bizim laboratuvar bilgi idare sistemimiz bunun önüne geçiyor. Gereksiz, daha evvel yapılmış test istemleri engellenerek ekonomiye katkı sağlıyor. Hasta da lüzumsuz testlerle zaman, nakit kaybetmiyor, yanlış sonuçlar nedeniyle radyolojiye yönlendirilmiyor, operasyona girmiyor." ifadelerini kullandı.

Ses ve devinim komutlu muayene kaydı

DEÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Sevinç de çalışmalarının laboratuvar boyutunun yanı dizi muayene ve tedavi sürecini de kapsadığını anlattı.

Geliştirdikleri yazılımla hekimlerin muayene notlarını bilgisayara ses ve devinim komutlarıyla kaydedebildiğini anlatım eden Prof. Dr. Sevinç, "Hekim hastasının öyküsü alırken ve onu muayene ettikten sonra bilgisayara klavye ve sıçan yardımıyla bu bilgileri girmek durumunda. Bu bilgiler kimi eksik, kimi yanlış girilebiliyor. Biz sesli ve görüntülü komutla buna mani olmak istedik. Sistemin aynı zamanda hekimin muayene davranışlarını izleyip onu veriye çevirebilmesinin test çalışmaları da sürüyor." diye konuştu.

Prof. Dr. Sevinç, tedavinin takibinde de suni zekadan faydalandıklarını belirterek, şöyle devam etti:

"Hekimler bir ilaç verdiklerinde bunun etkilerini gözlemler, 'istediği yönde istendiği kadar tesir yapıyor mu, yan etkilere neden oluyor mu' diye. Sistemimiz doktorun daha görsel olarak izleyebileceği klinik belirti olmadan hastanın laboratuvar verileri ve klinik verilerini analiz ediyor, işin gidişatını tahmin edebiliyor."

Sistemin muayene ve tedavi sürecine ilişkin bölümlerinin test aşamasında olduğunu, bu yöntemler için patent başvurusu yaptıklarını anlatım eden Prof. Dr. Sevinç, hastanelerde ekstra bir donanımsal maliyet getirmeden kullanılabileceğini söyledi.